ZIELONE ROZMOWY PO KORONAWIRUSIE – o demokracji i dialogu
W ramach inicjatywy „Wspólnota Idei”, wraz z Zieloną Fundacją Europejską GEF (Green European Foundation) zapraszamy na cykl webinarów, w czasie których będziemy rozmawiać o konsekwencjach pandemii koronawirusa z Zielonej perspektywy, z Zielonymi i bliskimi zielonym wartościom gośćmi. Cykl toczy się pod nazwą „Green Post-Corona Talks – Polska” (Zielone rozmowy po koronawirusie – Polska). Włączamy się do cyklu europejskiego rozpoczętego przez GEF kilka tygodni temu, ale w naszym polskim kontekście.
Pierwsze spotkanie odbyło się 5 czerwca 2020 i poświęcone było kwestiom demokracji i dialogu, kluczowym w autorytarnie rządzonej Polsce, mającej problemy z praworządnością i skłóconej wewnętrznie.
Gościnią Ewy Sufin-Jacquemart, prezeski zarządu Fundacji Strefa Zieleni, była Urszula Zielińska – posłanka na Sejm IX kadencji z ramienia Partii Zieloni (w klubie Koalicji Obywatelskiej), członkini Zarządu Krajowego Partii Zieloni.
Dyskusja rozpoczęła się od opisu nieudanych wyborów w Polsce, które miały się odbyć 10 maja 2020 r. Z powodu ograniczeń COVID-19 rząd zdecydował miesiąc wcześniej, że wybory powinny odbyć się całkowicie korespondencyjnie, łamiąc wszystkie zasady konstytucyjne . Karty do głosowania zostały wydrukowane przed uchwaleniem prawa o głosowaniu korespondencyjnym, a krajowa służba pocztowa miała za zadanie zorganizowanie całego procesu, mimo protestów opozycji i obserwatorów społeczeństwa obywatelskiego. Wreszcie tuż przed wyborami rządzący zdecydowali, że przygotowanie wyborów nie będzie możliwe, i postanowili je odwołać.
Drugim dyskutowanym tematem była legalność ostatnich zmian w polskim systemie wymiaru sprawiedliwości, w szczególności wpływ Prezydenta na mianowanie sędziów Sądu Najwyższego. Urszula Zielińska opisała zapytanie przesłane przez nią do komisarza UE ds. Sprawiedliwości Didiera Reyndersa w sprawie możliwości interwencji KE w związku z faktem, że sąd najwyższy wyznaczony przez prezydenta zadecyduje o legalności wyborów prezydenckich, w których startuje ten sam prezydent ubiegając się o nowy mandat.
Omówiono także wpływ środków zapobiegawczych podjętych w skutek pandemii, na tłumienie protestów i mobilizacji obywateli. Ewa Sufin-Jacquemart wskazała, że w wielu krajach europejskich działania zapobiegawcze wobec pandemii uniemożliwiły zorganizowanie wielu demonstracji i protestów. Wzmocniło to także dramatycznie działania policyjne. Zwróciła także uwagę na praktykę SLAPP (strategiczne procesy sądowe przeciwko udziałowi społeczeństwa) i ograniczoną możliwość walczenia z tymi praktykami. Europejskie organizacje praw człowieka dążą do wprowadzenia dyrektywy anty SLAPP i wzmocnienia ochrony obywateli UE przed nadużyciami.
Ograniczenia praw do demonstrowania zmusiły społeczeństwo obywatelskie do poszukiwania nowych metod samoorganizacji i poszukiwania kreatywnych możliwości realizowania prawa demokratycznego. Jednym z przykładów jest manifestacja online organizacji pozarządowej Akcja Demokracja „Zdrowie, życie, konstytucja”, która zgromadziła ok. 500 osób z tablicami na wspólnym spotkaniu online, z pomocą popularnej platformy internetowej.
Panelistki dyskutowały także o szansach partycypacji społeczeństwa obywatelskiego w procesie wdrażania europejskiej strategii Europejskiego Zielonego Ładu. Urszula Zielińska zwróciła uwagę na bardzo niewielki udział polskiego społeczeństwa obywatelskiego w kluczowych konsultacjach w ramach Planu dla Energii i Klimatu 2030. „Nasze ministerstwa często nie mają motywacji do organizowania długich spotkań podczas konsultacji, a gdy społeczeństwo obywatelskie jest słabe, proces jest bardzo powierzchowny. Z uwagi na Covid-19 zaangażowanie obywateli w ten proces będzie, jak sądzę, jeszcze bardziej problematyczne ”, powiedziała.
Mówczynie doszły do wniosku, że uczestnictwo, demonstrowanie, gromadzenie się są istotnymi elementami procesu demokratycznego. „Bez nich nie możemy mieć pełnej demokracji, ponieważ nie możemy mieć demokracji bez solidnego systemu kontroli i równowagi władz” – powiedziała polska poseł Urszula Zielińska. Ewa Sufin-Jacquemart dodała, że obecna sytuacja stanowi duże wyzwanie, ale także szansę dla wszelkiego typu innowatorów, a zwłaszcza artywistów – ludzi, którzy wykorzystują sztukę do mobilizacji i umieszczania konkretnych zagadnień społecznych w centrum uwagi. „Wraz z pojawieniem się pandemii, obok aktywistów, artystów, polityków i naukowców, ważni stają się także nowi aktorzy – technicy obsługujący aplikacje umożliwiające nowe formy demokracji, uczestnictwa i dialogu online”, powiedział Sufin-Jacquemart.
Urszula Zielińska wyraziła jednak wątpliwości, czy narzędzia informatyczne mogłyby w pełni zastąpić tradycyjne funkcjonowanie organów demokratycznych, takich jak parlament czy rada miasta. Podzieliła się bardzo złymi doświadczeniami z wirtualnego polskiego parlamentu. „Dyskusja jest jeszcze trudniejsza niż zwykle, trudno jest zrozumieć niektórych posłów, a marszałek Sejmu, gdy ktoś mówi coś, co jest dla jej grupy politycznej niewygodne, po prosty wyłącza posłowi czy posłance mikrofon” – wyjaśniła.
————————————————————————————
This project is organised by the Green European Foundation with the support of Fundacja Strefa Zieleni and with the financial support of the European Parliament to the Green European Foundation.
Nagranie webinaru jest dostępne na youtube: https://www.youtube.com/watch?v=gcGBesDdVg8&list=PL361J91uLt1Ff1qqaF3xRiRuvVW6j-X7J&index=2:
Zdjęcie: Akcja Demonstracja, demonstracja online „Zdrowie, Życie, Konstytucja”, 6 maja 2020
Peter Sims pokazał „lecące do nieba” w ostatnich dekadach wykresy różnych wskaźników społeczno-gospodarczych z ostatniego stulecia, a jednocześnie różnych konsekwencji klimatycznych i środowiskowych. Figurują wśród nich wykresy wzrostu PKB i populacji oraz zużycia energii, ale także wykresy emisji dwutlenku węgla i innych gazów cieplarnianych, odłowów ryb, zwyżki kwasowości oceanów czy utraty lasów tropikalnych. Widać gołym okiem, że transformacja gospodarcza jest konieczna i bardzo pilna dla zrealizowania celu wskazanego przez IPCC pozostania w granicy +1,5*C wzrostu temperatury od początku ery przemysłowej, przede wszystkim transformacja energetyczna.
Już po raz trzeci dzięki Green European Foundation i Przedstawicielstwu Fundacji im. Heinricha Boella w Warszawie mogliśmy zorganizować Zielony Letni Uniwersytet, tym razem w Puszczykowie k. Poznania, w otulinie malowniczego, pełnego lasów i wód, Wielkopolskiego Parku Narodowego.
gler to niepodważalne autorytety, których wiedzę i doświadczenie na pewno wykorzystamy. Żałujemy, że choroba nie pozwoliła uczestniczyć w ZLU Wojciechowi Kłossowskiemu, jego znajomość samorządów, zarówno teoretyczna jak i praktyczna, była by dla nas bardzo cenna. Liczymy na powtórkę w 2018 roku. Poza sesjami przedwyborczych wykładów, debat i warsztatów nt. sejmików wojewódzkich czy rad osiedlowych, były też spotkania tematyczne, z wybranych zagadnień polityki miejskiej. ZLU wyszło także z Puszczykowa do Poznania, gdzie zorganizowaliśmy, w partnerstwie z Kongresem Ruchów Miejskich , 
Na drugim ZLU mowa była o teorii Dóbr Wspólnych i post-wzroście. Teraz przyszedł czas, żeby zmierzyć się z debatą o ekonomii, jaka toczy się w Zielonych think-tankach i partiach. Jakich odpowiedzi udzielają Zieloni myśliciele i praktycy, na jakich pozytywnych i negatywnych doświadczeniach budują swoje przekonania i programy, jakie autorytety akademickie ich inspirują. Partnerem seminarium „Zielona ekonomia na ZLU 2017” było Przedstawicielstwo Fundacji im. Heinricha Boella w Warszawie. Gościliśmy dwoje przedstawicieli HBS: Lili Fuhr, współautorkę (wraz z Thomasem Fatheuerem i Barbarą Unmußig) książki „Inside the Green Economy” oraz Klausa Linsenmeiera, dyrektora Przedstawicielstwa HBS w Unii Europejskiej, będącego prawdziwą kopalnią Zielonej wiedzy i doświadczenia. Klaus poprowadził plenarną debatę „Czy zielona gospodarka wolnorynkowa pozwoli uniknąć globalnej katastrofy?”, którą poprzedził wykład wprowadzający Lucile Schmid , reprezentującej Green European Foundation i francuską Fondation de l’Ecologie Politique, przedstawiający różne kierunki Zielonej myśli ekonomicznej. W debacie udział wzięli również: dr hab Karolina Safarzyńska z UW, ekonomistka prowadząca m.in. badania nad ekonomią zmian klimatu, Ewa Charkiewicz z Think-tanku feministycznego, która zwróciła uwagę m.in. na ekonomię opieki, pominiętą w klasycznej ekonomii, Krzysztof Lewandowski, który obnaża patologie systemu, w którym pieniądz jest wirtualny, a jego tworzenie państwa przekazały prywatnym bankom poprzez system kredytowy, wreszcie o nadziejach pokładanych w gospodarce obiegu zamkniętego mówił Piotr Barczak z EEB.
Okrągły stół „
o miasta-ogrodu, zagrożonego planami urbanizacyjnymi i rozwojem infrastruktury dla transportu przelotowego. Ostatniego dnia spotkalismy się w małym gronie z mieszkańcami Puszczykowa w Muzeum Fiedlera, gdzie 
